Gökçebey’de Bir Yerel Tarih Denemesi

> Gökçebey’de Bir Yerel Tarih Denemesi


Yerel tarih çalışmaları bölgemizde hızla yayılıyor. İnsanlar yaşadığı yerlerin tarihini öğrenmek için daha istekliler. Günümüzde yerel tarih sadece akademisyenlerin bir uğraşı alanı olmaktan çıkmış, aynı zamanda tarih meraklıları, öğretmenler ve öğrenciler için de önemli bir çalışma alanı haline gelmiştir.

Yerel tarihçinin sağlıklı bir çalışma yapabilmesi için araştırdığı yerle bir bağının olması önemli ölçüde gereklidir. Yerel tarihler genel toplum tarihinin temel taşlardır. Bu nedenle yerel tarih yazanların yerellikle bağlantıları çok yönlü olmalıdır. Oranın insanı olmalıdır veya oranın insanı olabilecek derecede orayla kaynaşmış olmalıdır. O yerle çok yönlü bağlantı yoksa yerel tarihçi olmak ya da yerel tarih araştırması yapmak zorlaşır.

Gökçebey’de yerel tarih çalışmalarına 1999 yılında bir araştırma ile başladım. Bölge ile ilgili bilgi veren çok sayıda kitap, makale, belge, bilgi topladım. Önce bilgilendim sonra da yazıya dökmeğe başladım.

Gökçebeyli olduğum için, Gökçebey’in tarihine sıcaklık duydum ve burası ile ilgili yaptığım çalışmalarda kolay kolay yanlışlığa düşmedim. Çünkü her şeyi sorgulayabiliyordum. En önemli şansım da Gökçebey’de neyin nerede olduğunu bilmemdir. Ayrıca yurtiçi ve yurtdışından değerli bilim adamları, tarihçiler, araştırmacılar ile sürekli iletişimde oluşum, onların önerileriyle gerekli kaynakları sağlayabilmemdir. Örneğin Gökçebey’in eski adı olan Tefen’i Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulmakta güçlük çekmedim. Ayrıca Gökçebey’den 1930’lu yıllarda demiryolu geçtiği için Başbakanlık Cumhuriyet arşivinden demiryolu bilgilerine ulaşmayı da başarabildim.

Yerel tarihe en önemli katkı sözlü tarihtir. Sözlü tarih insanlar etrafında kurulmuş bir tarih türüdür. Topluluğu içine ve dışına taşır. Daha az ayrıcalıklı ve özellikle yaşlı olanların saygınlık ve özgüven duygusu kazanmalarına yardımcı olur. 1930, 1940, 1950 yıllarında 20-30'lu yaşlarda olanlar çok şeyler anlatabilirler. Araştırmacılar henüz yaşamda olanlarla konuşarak yerel tarih için önemli bilgiler, belgeler elde edebilirler. Kültürel, sosyal, siyasi ve iktisadi doku hakkında da bilgi alabilirler. Kimi zaman bu bilgiler bir toplumun tarihsel gelişimi ya da dönüşümü için söylene gelen genel geçer yargıların yanlışlığını da ortaya çıkarır.

Gökçebey için yazılmış bir tarih çalışması şimdiye kadar olmadı Benim yaptığım ise bir ilk çalışmadır. Bundan bir ay önce elime Gökçebey Belediyesi’nin hazırlattığı “Gökçebey” isimli bir kitapçık geçti. Belediyenin emek verip hazırlattığı bu kitap, açık söylemek gerekirse -bazı sayfalar hariç- yanlışlıklarla dolu idi. Çünkü bu kitabı hazırlayanlar Gökçebey’i yeteri kadar tanımıyorlardı. Gökçebey halkının doğru bilgilenmesi ve yanlışların düzeltilmesi açısından bu konuyu yazma gereği duydum.

Aşağıda Belediyemizin hazırlattığı bu kitapçıktan 6 adet yanlışı göstererek, altına da doğrusunu yazdım. Yanlış olanları açık renk olarak kitaptan aynen aldım, doğru bilgileri de koyu renk olarak belirttim.

1. Yanlış: -sayfa 4 birinci paragraf:
“Osmanlı dönemlerine ait kaynaklarda Gökçebey’in 1845 yılına kadar “Tefen” ismiyle Bolu Sancağına bağlı bir kaza durumunda olduğu görülmektedir.”

Doğrusu--sayfa 4 birinci paragraf:
Tefen 1512–1568 yılları arasında idare merkeziydi. Bir bakıma kaza görevi yapıyordu. Kadısı vardı. 1600’den itibaren, 17.yüzyıldan sonra idari yapı değişmiştir. Geçen yüzyıllarda idare bakımından kaza olarak gösterilen kayıtlarda 1841 yılı gözükür. İdare taksimatı şöyledir:
Kastamonu Eyaleti Viranşehir Sancağı Tefen Kazası diye geçer. Bu durum 1870 yılına kadar devam etmiştir. Zaten kitapçıkta bahsedilen 4 divanda tarih 1849’dur. Bu da Varidat Temettü Defterleri’ndeki kayıtlardan ortaya çıkar.


2. Yanlış--sayfa 4- 2. paragraf:
“Cumhuriyetin kuruluşuna kadar kaza olarak gelen ilçe Cumhuriyet kurulduktan sonra nahiye şekline dönüşmüştür”

Doğrusu--sayfa 4- 2. paragraf:
Tefen 1870 yılından sonra nahiye durumundadır. Bir ara Yenice ile birlikte yönetilmiş ise de kaza olarak kayıtları yoktur. Bu idare şekli 1940’lı yıllara kadar gelmişse de Cumhuriyet’ten sonra nahiye oluşu 22.9.1954 tarihidir.

3. Yanlış--sayfa 22 Gaziler Köyü 1. paragraf:
“Köyümüzün kuruluşu 1880 yıllarında Cenevizler döneminden geldiği söylenmektedir”

Doğrusu--sayfa 22 Gaziler Köyü 1. paragraf:
Gaziler köyü yerleşim alanı olarak MÖ. devirlere kadar gitmektedir. 1849 yılında Ahmetler divanına bağlı bir köy idi. Cenevizler zamanında yazılan tarih 1880 değildir. Cenevizler’in bölgeden ayrılması Amasra’nın fethinden sonradır. Bu tarih de 1460-1461 yılıdır. Gaziler köyü anlamı ile ilgili yazılan tarihi yorum da yanlıştır. Ayrıntıya burada girmiyorum.

4. Yanlış--sayfa 26 Osmanlı döneminde nüfus 6. paragraf:
“Araştırma alanımızda Osmanlı devleti dönemine ait nüfus kayıtlarında nüfusun 3000 kişi olduğu tahmin edilmektedir.”

Doğrusu--sayfa 26 Osmanlı döneminde nüfus 6. paragraf:
1830 yılında Osmanlı imparatorluğunda ilk nüfus sayımı yapılmış, kayıtlarda 623 kişi geçmektedir. ( bu sayımda yalnız erkeler sayılmıştır ama kadınları da eklesen 3000 olmaz)

5. Yanlış--sayfa 26 ekonomi:
2. paragraf;
“Bu şirketlerde toplam 700 civarında yönetici, teknisyen, işçi, istihdam edilmektedir”

4. paragraf;
“İlçemizde bulunan Gökçe-Yağ sanayi ise sadece yağların ambalajlanması içindir Trakya bölgesinden varillerle gelen yağlar bu tesiste tenekelere ve şişelere” cümlenin sonu yok.

5. paragraf;
Çanakçılar için yazılmış bu kısım duyarsızlık nedeniyle alta yazılmış zannedersem 5. ve 3. paragraftaki yazının devamı olması gerekir.

Doğrusu--sayfa 26 ekonomi:
2. paragraf;
Bu şirketler bölgemizde istihdamı artırarak ekonomik ve sosyal yaşama katkıda bulunmaktadırlar.

4. paragraf;
İlçemizde bulunan Gökçe Yağ Sanayi işletmesinde, Trakya Bölgesi’nden tankerlerle gelen ham yağlar işlenerek mamul yağ haline getirildikten sonra ambalajlanıp piyasaya sürülmektedir.

5. paragraf;
Sayfa 26’daki 5 ve 3. paragrafta olan yazının devamı da olsa gerek.

6. Yanlış--sayfa 32 Gökçebey spor kulübü:
1. paragraf;
O zamanların istasyon şefi Mustafa Güngör rahmetli keresteci Halit Çetinoğlu, rahmetli nüfus memuru Tahsin Tatbul’un çalışmaları neticesinde 1963 yılında Gökçebey spor resmi olarak Zonguldak Amatör liglerinde yerini almıştır.

2. paragraf;
Daha sonraki yıllarda Mehmet Seferoğlu, Erdoğan Kaymaz, İsmet Kütük rahmetli Mesut Kutucu….v.s


3. paragraf;
Gökçebey’in diğer güçlü ekipleri Esnafspor, Üçburguspor ile birleşerek…v.s

Doğru--sayfa 32 Gökçebeyspor kulübü:
1. paragraf;
O zamanlar istasyon şefi Mustafa Güngör rahmetli tüccar Akif Çetinoğlu, rahmetli Nahiye Müdürü Kazım Keskin idi. (1963 yılında Amatör olmadı) 1963 yılında dernek kuruldu. Amatör olarak 1979 yılında 2. Amatör oldu.

2. paragraf;
1976 yılında kulüp fesih olma noktasına geldi. Nüfus memuru rahmetli Tahsin Tatbul’un yardımı ile fesih olmaktan kurtarıldı. Yeni yönetim kurulu şu şekildedir. Başkan: Güneş Kayabaşlı, Mesut Kutucu, Hidayet Seferoğlu, Hilmi Gökmen’dir.

3. paragraf;
Gökçebeyspor ile Esnafspor birleşti.

Yukarıdaki eksikleri ve yazılması gerekenleri belirttim. Gökçebey Belediyesi’nin, Gökçebey Tanıtım Kitabı’ndaki bu eksikleri düzelttirmesi gerekiyor. Hatta daha kapsamlı ve doğru bilgilerle yeniden bastırması ise şirin ilçemiz Gökçebey adına yapılmış bir kültür hizmeti olacaktır.

İstatistik   Dün : 1045   Bugün : 881   Toplam: 6453157    Online :   127 konuk,

<< Yazara Geri Dön <<

Yorumlar Ömür ESEN ( Güngör) 2010-01-20: Gökçebeyle ilgili yaptığın çalışmalardan dolayı seni kutlarım.Sanırım istasyon şefi Mustafa Güngör'ün kızı okul arkadaşın Ömür'ü hatırlarsın... Aramızdan böyle başarılı arkadaşların çıkması bize gurur veriyor. Gökçebeyspor'un kurulması ile renklenen sosyal yaşantımız inanırmısınız büyük şehirlerden farksızdı.Gökçebeysporu yaşatma adına getirilen konserler,Gökçebeyli gençlerden kurulan tiyatro topluluğunun verdiği temsiller ve köyler arasın da gerçekleştirilen futbol maçları yaşantımıza renk katmıştı.Gökçebeyyy seni unutmam mümkün mü ? KADİR AYDEMİR 2009-12-14: SADİ ABİ ELİNE SAĞLIK.BİRGÜN BU OLAYLARI SENİN AĞZINDAN DİNLEMEK İSTERİM Sinan yılmaz 2008-12-20: Sadi kardeşim çalışmalarından dolayı sizi kutlarım .artık bir kitakçık görelim Ben 1951 doğumlu veyisoğlu köyünden im Rahmetli abin benim sınıf arkadaşım idi.çok iyi kalpli çok düzgün bir insandı.dedenide altı lokanta olan evinizi de hatırlıyorum.gökçebeye geldiğimde seninle tanışmak isterim selamlar. aydın öztürkoğlu 2008-11-12: sevgili sadi uyar calışmaların cok güzel ve faydalı bu yüzden calışmalrının devamını istiyorum gelecekte büyük bir adam olarak tarihe gecmeni istiyorum. Mehmet Emin Kula 2008-11-02: SADİ Abi seni tebrik ediyorum sen Gökçebey için önemli bir tarih adamısın. celal USLUOĞLU 2008-10-28: sadi Abi çalışmalarının devamını bekliyoruz doğru yazılmış dergi yada kitap olarak NİL(NBC) 2008-10-27: Sayın Sadi Uyar; Çalışmalarınızı bende sevgili Dayım İsmail Özsaraçtan duydum sizi bu güzel çalışmalarınızdan ve yaptıgınız emeklerden ötürü yürekten tebrik ediyorum bizlere çok güzel örnek teşkil ettiniz Saygılar Herkime org yönetim Hakan yeşilyurt 2008-10-25: Ankara emek....bir arkadaşım söylemesiye sitenize girdim buram buram memleket koktu burnuma çalışmalarının devamını dilerim abi. Naci GİDEROĞLU 2008-10-23: Emeğine,yüreğine sağlık Sadi abi Bu Yazıya Yorum Yazın ELEŞTİRİYE EVET HAKARETE HAYIR!... Yorum köşemiz düşüncelere zenginlik katmak için hizmet vermektedir. Adı Soyadı : Email : Mesajınız : Güvenlik Doğrulama