Sadi Uyar 
tefen67@hotmail.com 

Gökçebey “Tefen” Tarihi

Aşağıdaki Gökçebey’in (Tefen) Tarihi gelişimi ile ilgili yazdıklarımız kısa notlardır detayları arşivimizde mevcuttur. Detayları Hazırladığımız “Tarih’te Tefen Günümüzde Gökçebey” adlı kitapta yayınılacağız.

Tefen Tarihi Gelişimi.

Tarih boyunca Tefen Coğrafi konum itibarıyla Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı yerleşim izlerini taşır.

Bugün en belirgin olarak suçatı kayık başında bulunan taş temellerdir. İ-S 1–2 yüzyıl Roma dönemine ait olduğuna dair izlerini taşımaktadır. Doç. Dr Eda Akyürek Şahin ve Sadi Uyar tarafından 2010 yılı Eylül ayında Almanya’da yayınlanan makalede de belirgin olarak anlatılmıştır. Bulunan yerin bir emporion’a (bağımsız pazar yerleşmesi) ait olduğu düşünülmektedir. Emporion’lar (bağımsız pazar yerleşmesi) ticaret gereği genelde yol kenarlarında ya da kavşak yakınlarında kurulmuşlardır.

 1519–1568 yıllarında kaza olarak geçen Tefen adli ve idari bakımından Bolu sancağına bağlı günde 20 akçelik Kadı ( Bugünkü Kaymakam ) yönetiminde bir yerleşim merkeziydi.
 
1519 yılında 67 olan hane sayısıyla Tefen, 1568 Yılına gelindiğinde bu sayı 117’e yükseldi.
 Yerleşim merkezinin yıllar boyu nüfus hareketlerinde azalıp çoğalmasıyla bazen kaza bazen de nahiye (Kadı naibi yönetimi) olarak 1800 yıllarına gelindi.

 1841’den itibaren kayıtlarda tekrar kaza olarak geçen Tefen, Kastamonu Eyaleti Viranşehir (Eskipazar) sancağına bağlıydı.
 
 1870 yılından sonra yayınlanan “İdare-i Umumüye-i Vilayet Nizamnamesi” ile “Vilayetler Livalara, Livalar Kazalara, Kazalar Nahiyelere ve Nahiyelerde Karyelere  (Köyler) ayrılmıştır denmektedir”
 Nizamname yayınlandıktan sonra Tefen kazası Tefen Nahiyesine dönüşmüştü.

1913 Tarihli dahiliye nezaretinden Bolu mutasarrıflığına gönderilen yazıyla “Tefen pazarı” adıyla 16’sı Yenice’den 12’si Tefen’den toplam 28 köyü kapsayacak şekilde merkezi Tefen Pazarı adıyla nahiye tekrar kurulur. Gönderilen yazıda şöyle denir28 köyden müteşekkil ve üçüncü sınıftan bir Nahiye olarak “Tefen Pazarı” Nahiyesi merkezi Tefen olmak üzere kurulmuştur. Devrek’te üçüncü sınıftan bir nahiye tesisine müsaade edilmesi üzere Yenice ve Tefen pazarı mevkileri yeni kurulacak nahiye merkezi olarak değerlendirmeye alınmış Yenice’nin etrafında bulunan 5–10 karyeden başka Nahiye olmaya uygun özelliğinin bulunmadığı Tefen Pazarının ise Perşembe Nahiyesine yakınlığı ve gelişmeye genişlemeye müsait bir konumda olması ve Jandarma karakol merkezinin Tefen Pazarında yer alması sebebiyle buranın nahiye merkezi olması uygun görülmüş. “ denir

1918 yılında yayınlanan Bolu Livası salnamesinde Tefen Nahiyesi olarak geçen Tefen 16 köy 7000 nüfuslu bir nahiyedir. Nahiye müdürü İbrahim Hakkı Efendi, Jandarma komutanı Süvari Fehmi Onbaşıdır. ( 1913 yılı belgelerinde 28 köyden teşekkül etmiş olan Tefen 1918 Bolu Livası salnamesinde 16 köy olarak yazılmış)

1925–1926 Devlet Salnamesinde Tefen Nahiyesini 28 karyeli  (köy)   11.603 Nüfuslu diye yazar.

1927 yılına kadar Yenice’nin bazı köyleri ile birlikte bir merkez oluşturan Tefen Pazarı aynı yıl Yenice’nin ayrılması ile küçülmüş.

 1928 yılından sonra daha da küçülen Tefen, Uzunahmetler Köyü’ne bağlı mahalle “Tefen Pazarı” olarak geçer.

 1928’den 1930 yılına kadar yapımı süren Demir yolu hattının 1930’dan sonra kısmen açılması ile Tefen de demiryolu istasyonun çevresinde tekrar yerleşmeler başlar. Nüfusun devamlı artması neticesinde yerleşim yerinde büyüme görülür.

 1933 Yılında Filyos Irmağının taşması sonucu meydana gelen sel felaketi sonucu yerleşik alan tamamen harap olmuş, Tefen merkezi şimdiki çarşı içi mevkiine taşınması için çalışmalar başlamış.
1933–1954 yılı arası çarşı içi merkez olarak Tefen nahiyesi kurulma çalışmaları devam etmiş.

3.7.1954’de Nahiye idaresine geçmek için sınırlarının belirlenmesini isteyen Tefen’in başvurusunda şunlar belirtilir:
 “Doğusu sınırın Kırık deresinden itibaren tulum oğlu ve Hamzalar tarlası sınırı ve oradan Uzunahmetler’den gelen dereyi geçerek hakkı Karademir tarlasını takiben yine kahya oğulları müşterek tarlası ve oradan muhtar Nizamettin Karademir su kuyusuna Batısı Irmak, Kuzeyi muhtar Nizamettin Karademir’in su kuyusundan taşlık dibi Akkuba tepesi, sırtındaki çifte elektirik direğinden Veisoğlu Köyü’nün Ferhatoğulları müşterek tarlaları, içinde bulunan elektirik direklarini takiben Akkuba tepesinin nihayeti ve oradan Tefen şosesini ve istasyonunu geçerek ırmağa kadar olan malli, Güneyi Gaziler köyü ile bu köy arasındaki eski hudut olan kırk deresi ile çevrilidir”

Devrek Kaymakamı Bedii Güven imzalı 37 nolu kararda Tefen köyü sınırın eskiden tespit edilmiş olmasından bir niza bulunmadığı anlaşılmakla 442 sayılı köy kanunun 4 ve5 inci maddeleri gereğince karar verilmiştir.
442 sayılı köy kanunun 4. maddesinde belirtildiği gibi eskiden var olan bir yerin tekrar aynı sınırların içinde yeniden yerleşim yeri olarak kurulmasıdır. Tefen de eski sınırları içinde yeniden kurulmuş oldu.

(1960’lı yıllarda Bakanlar Kurulu kararıyla Nahiyenin Tefen olan adı Gökçebey olarak değiştirilmiş yeni adı Gökçebey olmuştur.)





tefen67

Facebook'ta Paylaş...


Okunma Sayisi : 4623
Yazılma Tarihi : 2011-08-11
 
  İstatistik
  Dün : 1045
  Bugün : 998
  Toplam: 6453274
   Online :

  241 konuk,

 
Tefen67.com

<< Yazara Geri Dön <<

Yorumlar

Henüz Hiç Yorum Yazılmamış.

Bu Yazıya Yorum Yazın

ELEŞTİRİYE EVET HAKARETE HAYIR!...
Yorum köşemiz düşüncelere zenginlik katmak için hizmet vermektedir.
Adı Soyadı :
Email :
Mesajınız :
Güvenlik Doğrulama  
   
 
Tüm Yazılar Tarih Yorumlar Hit
1 .Gökçebey İçin Yaklaşan Tehlike: İlçenin istikbali Olacak Üç Sacayağı   2016-10-12 0 13747 
2 .Seksen yıllık fotoğraf, asırlık belge. Sözcüklerden çok şey anlatıyor bize   2016-10-08 0 2128 
3 .Hacumusa ve Bakacakkadı Beldelerinin Tarihi Gelişimi   2016-04-30 0 3375 
4 .Gökçebey’e 1932 Yılında Kimya ve Demir Sanayi Kurma Tetkikleri .  2016-04-25 0 1979 
5 .Zonguldak’ta Soyadı Alma Hadisesi.  2016-03-12 0 2430 
6 .Dağdemirciler Köyü (TEMİRCULAR-TİMURCİLER-DEMİRCİLER-DAĞDEMİRCİLER).  2016-03-01 0 2410 
7 .GAZİLER KÖYÜ.  2016-02-25 0 2365 
8 .Gökçebey Ahşap Camii ve Kitabesi..  2016-02-18 0 2302 
9 .Gökçebey’de Roma dönemi Ticaret Merkezi ...  2016-02-04 0 2398 
10 .İLÇE OLMA HİKAYESİ – TEFEN’DEN GÖKÇEBEY’E..  2016-02-04 0 1871 
11 .Çanakkale Savaşlarında Gökçebeyli Şehitler..  2016-02-04 0 1922 
12 .Gökçebey’de ( Tefen) Kethüdazadeler ...  2016-02-04 0 1982 
13 .1955 Yılında Gökçebey ( Tefen) Sanayi Merkezi Olması İçin Nahiye Yapılmış.  2016-02-04 0 1998 
14 .Zonguldak’ta Değiştirilen Yer Adları...  2016-02-04 0 2014 
15 .Gökçebey (Tefen) Antik dönem (Roma dönemi İ.S.1-2 yüzyıl)  2016-02-04 0 1929 
16 .Osmanlı’dan günümüze Tefen pazarı  2016-02-04 0 1886 
17 .GÖKÇEBEY’DE ASIRLIK DUT AĞACI   2016-02-03 0 1992 
18 .GÖKÇEBEY’DE 144 YILLIK TARİHİ MEZAR  2016-02-03 0 1956 
19 .Araştırmacı Yazar Sefer Köse’ye Armağan  2016-02-03 0 1966 
20 .İki Asırlık Filyos Projesi Gerçekten ll. Abdülhamit Han’a mı Aitti?.  2016-02-03 0 1836 
21 .TEFEN İSTASYONU (1927–1935)...  2016-02-03 0 2083 
22 .Gökçebey’de 2000 yıllık bir ticaret merkezi  2016-02-03 0 1848 
23 .Zonguldak’ta 1931 Yılında Meydana Gelen Fırtına   2016-02-02 0 1899 
24 .“ZONGULDAK“ ADININ TARİHİ GELİŞİMİ.. .....  2016-02-02 0 1870 
25 .Teşekkürler Gökçebey   2016-02-02 0 1724 
26 .Gökçebey’in Tarihi ve Kuruluş Günü  2016-02-02 0 1735 
27 .1945–1951 Yılı Zonguldak ve Filyos’ta Bulunan Heykeller Hakkında Notlar  2016-02-01 0 2166 
28 .Dirgine 1915’te Nahiye Yapılmış  2016-02-01 0 1806 
29 .Gökçebey’de Göç Sorunu  2016-02-01 0 1864 
30 .Gökçebey Var Mıdır, Yok Mudur?  2016-02-01 0 1787 
31 .Ağustu Deresi’nin Gönüllü Temizlikçileri  2016-01-31 0 1724 
32 .Geçmişten Günümüze Gökçebeyspor  2016-01-31 0 1788 
33 .Gökçebey Doğasıyla ve Tarihi Eserleriyle Turizme Açılmayı Bekliyor  2016-01-31 0 1671 
34 .Hayalimizdeki Gökçebey  2016-01-31 0 1962 
35 .Belediye Meclis Üyeliği ile Geçen Üç Yıl  2012-01-17 2 6681 
36 .Balkan Savaşları’ndan Milli Mücadeleye Gökçebeyli Şehit ve Gaziler  2012-01-17 1 5303 
37 .Hayata Geçmemiş “Tefen –Karaman-Zonguldak Hattı Demir Yolu” Projesi.  2012-01-17 0 4428 
38 .Temettuat Defterlerine Göre 19. yüzyıl Ortasında Tefen Kazasının Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası  2012-01-17 0 5415 
39 .Gökçebey “Tefen” Tarihi  2011-08-11 0 4623 
40 .Gökçebey’in Tarihi ve Kuruluş Günü  2010-06-26 2 5309 
41 .GÖKÇEBEY(TEFEN)TARİHİ  2009-05-31 6 5665 
42 .BU MEMLEKET BİZİM"DAVET"  2009-04-20 0 4194 
43 .Gökçebey’de Hizmet Bekleyen Alanlar "2""Kaldırım ve Sokaklar"<  2009-02-21 0 3953 
44 .Sarıkaş Mevkisinde Yaşanan Belirsizlikler  2008-12-18 7 4035 
45 .Gökçebey’de Hizmet Bekleyen Alanlar 1 "TERMİNAL"  2008-11-14 16 5048 
46 .Gökçebey’de Bir Yerel Tarih Denemesi  2008-10-21 9 5600 
47 .BAŞLARKEN....  2008-10-16 5 4169